Lực lượng chức năng tỉnh Quảng Trị hỗ trợ người dân di chuyển tài sản lên nơi khô ráo.
Mưa lụt dị thường
Thành phố Huế gieo sạ hơn 25.000ha lúa vụ hè thu, hiện đã có hơn 17.000ha bị ngập úng. Các địa phương chịu thiệt hại nặng là Phú Vang (gần 4.600ha), Phú Lộc (hơn 2.100ha), Hương Thủy (hơn 2.300ha), Phong Điền (2.850ha),... Nhiều nơi như xã Phong Chương, thị xã Phong Điền - vùng trũng nhất đến ngày 13/6 vẫn chưa có dấu hiệu nước rút.
“Mạ mới gieo 20-25 ngày ngập sạch, ít nhất 10 ngày nữa mới tái sản xuất được”, bà Trần Thị Thu Huyền, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phong Chương lo lắng.
Tại Quảng Trị, mưa lũ cũng đã khiến hơn 18.000ha lúa hè thu và gần 1.000ha rau màu bị ngập trắng do lũ từ các sông Thạch Hãn, Hiếu, Ô Lâu đổ về. Hơn 2.000 ngôi nhà bị ngập từ 0,5 đến 1m, khoảng 450 hộ dân phải di dời khẩn cấp. Mưa lớn còn gây chia cắt các tuyến giao thông khu vực miền núi do nhiều ngầm tràn ở Hướng Hóa và Đa Krông bị ngập sâu 0,5-3,5m.
“So với mọi năm, đợt này nước lên quá nhanh, người dân không kịp trở tay. Thóc phơi chưa kịp cất, ướt hết, mạ non ngoài đồng thì xác định hư hỏng hoàn toàn”, bà Trần Thị Hạnh (xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng) xót xa nói.
Ở Quảng Bình, mưa lũ đã gây ngập gần 18.500ha cây trồng, cuốn trôi 10 lồng cá, 5 bè hàu. Các vùng nuôi trồng thủy sản như thị trấn Quán Hàu (huyện Quảng Ninh) có 24 hộ với hơn 40.000 dây hàu, mưa lũ gây sốc nước, hàu chết hàng loạt. Hơn 100ha lúa đông xuân ở xã Hồng Thủy (huyện Lệ Thủy) chưa kịp thu hoạch cũng bị lũ nhấn chìm.
“Thường mùa ni vẫn là mùa khô. Ai ngờ bão vô, lúa vừa mọc đã bị ngâm, mai ni nước rút chắc hư hết”, ông Hồ Văn Tuấn, nông dân huyện Quảng Điền (Huế) than thở.
Đáng lo hơn cả là 4 người ở hai huyện Minh Hóa và Bố Trạch (Quảng Bình) khi đi đánh cá ven suối đã bị nước cuốn trôi, đến tối 13/6 vẫn chưa có tung tích. Tại Huế, một chiếc ghe bị lật khiến 6 người rơi xuống nước, may mắn tất cả đã kịp bơi vào bờ.
Ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn thành phố Huế nhận định: Đây là lần đầu tiên ghi nhận một trận lũ lụt đầu mùa hè dị thường, đặc biệt xuất hiện ở Huế. Mưa kinh khủng và thời tiết càng ngày càng dị thường, không theo quy luật nào hết.
"Thật không tin nổi mới đầu mùa hè mà lũ trên các sông lại dâng cao như vậy. Chỉ sau một trận mưa kéo dài, các hồ thủy điện, thủy lợi gần như đã đạt đỉnh, có nguy cơ đe dọa vỡ hồ đập”, ông Hùng nói.
Ưu tiên đấu úng
Ngay từ đêm 12/6, các địa phương đã đồng loạt kích hoạt phương án phòng chống thiên tai.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Lâm Thủy, huyện Lệ Thủy, ông Hoàng Lý cho biết, ngay trong đêm 12/6 khi nước suối dâng cao có nguy cơ ngập sâu, xã đã phối hợp với Đồn Biên phòng Làng Ho di dời 17 hộ, 78 nhân khẩu ở bản Tân Ly đến nơi an toàn.
Còn tại xã biên giới Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, tuyến đường chính là đường 20 Quyết Thắng từ đồng bằng lên trung tâm xã nhiều vị trí bị sạt lở đá nên phương tiện cơ giới rất khó di chuyển. Nhiều ngầm tràn trên các đường vào bản cũng bị ngập sâu, xã cử lực lượng phối hợp với Bộ đội Biên phòng chốt chặn không cho người qua lại.
“Tình huống rất gấp, cực bất thường”, ông Phan Phong Phú, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình nói: “Chúng tôi kích hoạt phương án “4 tại chỗ” từ rạng sáng, ưu tiên cứu người, sau đó là tài sản và hạ tầng”.
Huyện Lệ Thủy phối hợp Bộ đội Biên phòng di dời dân khỏi vùng nguy hiểm. Đê quai hồ Dạ Lam đang thi công được chủ động phá dỡ để giảm áp lực nước, bảo vệ đập chính.
Tỉnh Quảng Bình chỉ đạo khẩn trương khắc phục sạt lở trên đường Hồ Chí Minh và đường 20 Quyết Thắng, nơi nhiều điểm bị chia cắt nặng nề.
San gạt, xử lý điểm sạt lở trên các tuyến đường tỉnh Quảng Bình.
Ở Quảng Trị, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Hướng Hóa, ông Trần Bình Thuận cho biết: “Huyện đã tiến hành di dời 350 hộ dân sống gần nơi có nguy cơ ngập lụt, sạt lở đến nơi an toàn. Chúng tôi phân công từng đồng chí trong Ban Thường vụ xuống địa bàn chỉ đạo, huy động toàn bộ lực lượng công an, quân sự lập rào chắn, tuyên truyền người dân không ra suối vớt củi để bảo đảm an toàn”.
Toàn tỉnh có hơn 2.000 ngôi nhà bị ngập từ 0,5-1m, tập trung ở các huyện Hải Lăng, thị xã Quảng Trị.
Ông Nguyễn Vân Nam, xã Triệu Thuận, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị lo lắng, năm nay lũ trái mùa, nước lên bất ngờ nên nhiều nhà trở tay không kịp. Nhiều nhà, nước dâng ướt thóc mới gặt. Lúa gieo sạ ngoài đồng thì ngập úng hư hỏng hết rồi. Bà con cũng nắm thông tin thời tiết, chủ động kê dọn nhưng cũng không ăn thua, bị ướt hết.
Tại Huế, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hoàng Hải Minh yêu cầu coi “cứu lúa là nhiệm vụ cấp bách”, đồng thời chỉ đạo khẩn trương rà soát các vùng lúa bị ngập sâu để kịp thời phân giống lúa ngắn ngày.
“Giải pháp này là chìa khóa để không lỡ khung thời vụ”, ông Minh nhấn mạnh.
Từ sáng 12/6, thành phố Huế huy động toàn bộ máy bơm dầu của các công ty thủy lợi để tiêu úng. Thành phố còn có sáng kiến bơm dầu cho nông dân để họ đưa máy bơm ra đồng cùng Công ty TNHH Nhà nước một thành viên khai thác thủy lợi Huế đẩy nhanh tốc độ cứu lúa.
“Nghe chính quyền kêu gọi là tui đem máy ra liền. Họ hỗ trợ dầu, dân góp sức. Chủ trương như ri là trúng ý dân, lo cứu lúa, chứ để chậm là mất hết” ông Dương Văn Hùng, nông dân xã Phú Hồ, huyện Phú Vang, thành phố Huế chia sẻ.
Ủy ban nhân dân thành phố Huế cũng huy động Bộ Chỉ huy quân sự thành phố hỗ trợ gia cố các tuyến đê xung yếu bằng bao tải đất, rọ đá, ngăn nước tiếp tục tràn đồng. Ngành điện lực khẩn trương khôi phục hệ thống điện bị sét đánh để duy trì hoạt động các trạm bơm tiêu úng.
Ngoài lúa, gần 6.300 ha thủy sản tại Huế bị ảnh hưởng, nhiều khu nuôi trồng ven đầm phá đang được kiểm tra, gia cố. Dù vậy, tại nhiều nơi, nước vẫn chưa rút.
Riêng xã Phong Chương, hơn 900ha lúa đang chìm trong nước. “Nếu nước không rút trong 10 ngày tới, toàn bộ vụ hè thu có thể mất trắng”, bà Trần Thị Thu Huyền lo lắng.
Một chút lạc quan
Không phải ai cũng “mất trắng” trong đợt lũ đầu mùa này. Tại phường Thủy Biều (TP Huế), nơi nổi tiếng với cây thanh trà, ông Võ Đăng Thái, Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường chia sẻ: “Lụt ni đúng lúc cây đang làm múi. Với người làm lúa thì thua, nhưng bà con trồng cây ăn trái thì mở ra vụ mùa khả quan”.
Hệ thống hồ chứa lớn như Hương Điền, Bình Điền, Tả Trạch hiện vẫn an toàn. Lượng nước bổ sung sau mưa được đánh giá là đáng kể, đủ bảo đảm tưới tiêu cho giai đoạn tới. Tại nhiều địa phương, nhờ sự chỉ đạo sát sao, giống lúa đã được cấp phát, trạm bơm đã hoạt động trở lại.
Đợt mưa lụt đầu hè, với mực nước trên các sông vượt báo động 2, không đủ “làm khó” những người quen chịu mưa bão như dân miền trung, đặc biệt Quảng Bình, Quảng Trị, Huế.
Nhưng sự bất thường của thời tiết đã làm họ không kịp thích ứng. Những ngày tới sẽ vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng điều rõ ràng là người dân và chính quyền địa phương không bị động.
Trong mưa gió, đã có những quyết định nhanh, được dân ủng hộ và cả sự lạc quan giữa ruộng đồng. Những ngày tới, với họ sẽ là những ngày bận rộn để nối lại một vụ mùa./.