Một góc khu tái định cư mới của thôn Tu Thó, xã Tê Xăng

Chúng tôi tìm đến thôn Tu Thó trong một ngày trời mưa dầm lầy lội. Mặc dù chỉ cách trụ sở UBND xã Tê Xăng khoảng 5km, song, do nằm trên dãy núi cao nên cũng phải mất hơn 30 phút chinh phục thử thách, với con đường bê tông nhỏ, một bên là núi cao, bên kia là vực sâu rất nguy hiểm, chúng tôi mới đến được ngôi nhà đầu thôn.

Những ngày này, người dân thôn Tu Thó đang chạy đua với thời gian, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau để di dời nhà từ khu sạt lở về vùng tái định cư mới. Đây đã là lần thứ 3 trong hơn 15 năm qua, người dân Xê Đăng ở thôn Tu Thó phải miễn cưỡng dời làng vì sự an toàn của chính mình nên kinh nghiệm là thứ không thiếu để việc di chuyển diễn ra suôn sẻ, an toàn và nhanh gọn nhất.

Trước đó, trong đợt bão lũ năm 2004, nhiều căn nhà trong thôn bị sập. Theo lời kể của bà con, trong đêm bất ngờ lũ lớn từ khe núi đổ về khiến cả làng chạy tán loạn, phải tập trung trú ẩn tại nhà cộng đồng được xây dựng kiên cố nhất. Rất may, không xảy ra thiệt hại về người và ngay sau đó, chính quyền đã tiến hành di dời dân xuống khu vực tái định cư mới cách làng cũ gần 1km.

Cuộc sống dần tạm ổn định thì 5 năm sau (năm 2009), liên tiếp các cơn bão, áp thấp nhiệt đới gây mưa lớn, kéo dài đã đặt thôn Tú Thó vào thế cực kỳ nguy hiểm, khi lơ lửng trên đầu là những quả “bom đất” chực chờ đổ ập xuống. Lãnh đạo tỉnh Kon Tum và UBND huyện Tu Mơ Rông khẩn trương hoàn thiện đề án phòng chống, giảm nhẹ thiên tai bằng cách xây dựng hàng chục căn nhà bê tông kiên cố ở khu tái định cư để di dời những hộ dân nằm trong khu vực sạt lở nguy hiểm về tránh trú an toàn.

Mặc dù vậy, khi cuộc sống đã đi vào ổn định, thì năm 2019, liên tiếp các trận lũ lớn đổ về, khiến cho các dãy nhà tái định cư bị hư hại rất nặng. Nhiều căn nhà xuất hiện những “hố tử thần” do sụt lún, chực chờ đổ ập xuống. Ngay trong đêm, chính quyền xã đã sơ tán toàn bộ số hộ gia đình trong thôn đến nơi an toàn. Sau cơn “đại hồng thủy” này, huyện Tu Mơ Rông có tờ trình gửi UBND tỉnh Kon Tum phê duyệt “gói” dự án xây dựng khu tái định cư cho 3 xã là Tê Xăng, Tu Mơ Rông và Đắk Rơ Ông, với tổng mức đầu tư gần 70 tỷ đồng, trong đó, riêng thôn Tu Thó được phân bổ nguồn vốn lên đến 29 tỷ đồng.

Với kinh phí đầu tư lớn nhất từ trước đến nay, huyện Tu Mơ Rông đã tiến hành di dời toàn bộ 139 hộ gia đình (diện tích mỗi hộ 800m2), đồng thời, xây dựng hoàn thiện, kiên cố hệ thống cơ sở hạ tầng như điện, nước sinh hoạt, nhà rông văn hóa, trường mầm non, đường giao thông liên thôn, đường giao thông nội đồng... nhanh chóng ổn định cuộc sống cho bà con.

Trao đổi với chúng tôi, ông A Đê, Chủ tịch UBND xã Tê Xăng cho biết: “Trong trận lũ năm 2019, chính quyền xã rất lo lắng trước sự an toàn của bà con nhân dân. Ngay sau khi huyện chọn được vị trí an toàn, chúng tôi khẩn trương vận động người dân đến nơi ở mới. Tuy nhiên, nhiều hộ trên địa bàn vẫn chưa thể đến khu tái định do còn khó khăn trong việc xây dựng nhà ở. Việc này chúng tôi tiếp tục có những tham mưu đề xuất lên cấp trên và xây dựng những phương án phù hợp nhất, với quyết tâm đến cuối năm 2021 sẽ di dời toàn bộ gần 140 hộ gia đình đến khu tái định cư mới, ổn định cuộc sống và sản xuất”.

Cơ sở hạ tầng được xây dựng kiên cố, khang trang trên khu tái định cư thôn Tu Thó, xã Tê Xăng

Được biết, dự án tái định cư thôn Tu Thó cũng đã chi 20 triệu đồng/người nhằm hỗ trợ bà con di dời nhà đến nơi ở mới và 5 triệu đồng để mua nhu yếu phẩm. Bên cạnh đó, rút kinh nghiệm từ những năm trước, UBND huyện Tu Mơ Rông đã phát huy sự đoàn kết, tương thân, tương ái, giúp đỡ nhau của người dân và chính quyền địa phương trong việc di dời và xây dựng nhà ở mới. Việc này phù hợp với phong tục, tập quán và nếp sống sinh hoạt cộng đồng của bà con. Nhờ đó, đến nay, tất cả các hạng mục đã được xây dựng hoàn chỉnh và đã có 72 hộ gia đình chuyển sang khu tái định cư mới.

Ông Võ Trung Mạnh, Chủ tịch UBND huyện Tu Mơ Rông cho biết: “Để tìm được một diện tích đất lớn và bằng phẳng để xây dựng khu tái định cư thôn Tu Thó là điều cực kỳ khó khăn. Qua rất nhiều lần khảo sát, chúng tôi mới tìm được vị trí phù hợp và gấp rút xây dựng hệ thống điện, đường, trường... tại khu tái định cư mới. Chính tôi cũng chỉ đạo đơn vị thi công phải gia cố phần nền, móng ở những khu vực có khả năng sạt lở nhằm đảm bảo sự an toàn của người dân”.

Trò chuyện với chúng tôi, ông A Dai, Trưởng thôn Tu Thó, xã Tê Xăng không giấu được niềm vui: “Bà con trong thôn rất mong muốn được chuyển đến khu tái định cư mới để đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ. Đây là việc làm cấp thiết, thể hiện sự quan tâm, chăm lo sâu sắc của Đảng, Nhà nước đến đời sống của nhân dân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt khó khăn. Với sự quan tâm, chăm lo sâu sắc này, hy vọng đây là lần dời làng cuối cùng và chắc chắn đời sống của nhân dân sẽ ổn định, phát triển nhanh, mạnh hơn nữa”.