Lực lượng Quản lý đê Tứ Kỳ (tỉnh Hải Dương) tuần tra đê.

Đặc biệt, bão số 3 (Yagi) là cơn bão mạnh nhất trong 30 năm qua trên Biển Đông và trong 70 năm qua trên đất liền, với nhiều đặc điểm chưa từng có tiền lệ, là cơn bão có cường độ rất mạnh, sức tàn phá rất lớn, thời gian lưu bão trên đất liền kéo dài, phạm vi ảnh hưởng rất rộng; hoàn lưu bão gây mưa lớn diện rộng toàn Bắc Bộ và Thanh Hóa.

Do mưa lớn đã gây lũ tại nhiều địa phương, lũ đặc biệt lớn (từ ngày 8 đến 15/9) trên diện rộng, hầu hết các sông đều vượt mức báo động 3, trong đó lũ lịch sử xuất hiện trên nhiều tuyến sông như Thao, Cầu, Đáy, Ninh Cơ, Kinh Môn, Trà Lý, Bùi. Riêng mực nước sông Hồng tại Hà Nội xấp xỉ mức báo động 3, cao nhất trong 20 năm gần đây, các trạm hạ nguồn trên mức báo động 3. Các hồ chứa đã phải vận hành xả lũ, đặc biệt là hồ chứa Thác Bà có thời điểm lưu lượng lũ đến hồ vượt quá khả năng xả lũ thiết kế của hồ, nguy cơ mất an toàn hồ chứa và đã phải tính đến phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp. Mưa lớn kéo dài cũng gây sạt lở đất, lũ ống, lũ quét tại hầu hết các tỉnh miền núi và trung du Bắc Bộ, nhất là các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Cao Bằng…

Thống kê cho thấy, đây là một trong những đợt thiên tai nghiêm trọng, khốc liệt chưa từng có trong rất nhiều năm qua ở Bắc Bộ, là trận lũ lớn nhất kể từ năm 1971 trên toàn bộ lưu vực Đồng bằng sông Hồng, sông Thái Bình. Lũ lớn lịch sử đã gây nhiều áp lực đối với hệ thống đê điều trong bối cảnh nhiều năm không phải chống chịu với lũ lớn. Trong thời gian xảy ra lũ, các địa phương đã tập trung ứng phó, nỗ lực thực hiện công tác hộ đê; phát hiện, xử lý kịp thời hơn 800 sự cố đê điều, giữ vững an toàn cho hệ thống đê, nhất là các tuyến đê từ cấp III đến cấp đặc biệt.

Tuy nhiên, đợt mưa lũ vừa qua cũng bộc lộ những mặt hạn chế trong công tác hộ đê, xử lý sự cố. Điều đầu tiên phải nói đến là công tác đánh giá hiện trạng, xác định trọng điểm đê xung yếu có nơi còn chưa sát với thực tế; công tác tuần tra canh gác ở một số địa phương còn lơ là; kỹ năng, kinh nghiệm xử lý sự cố, hộ đê của lực lượng tham gia ứng phó còn hạn chế; công tác chỉ đạo, điều hành có lúc, có nơi còn bị động, lúng túng; tình trạng vi phạm lấn chiếm bãi sông làm giảm khả năng thoát lũ của sông xảy ra ở nhiều địa phương,…

Chuẩn bị cho mùa mưa, bão, lũ năm 2025, ngay từ bây giờ các địa phương cần nhanh chóng thực hiện đầy đủ trách nhiệm được giao theo quy định của Luật Đê điều; Luật Phòng, chống thiên tai và các văn bản chỉ đạo của cơ quan cấp trên; tập trung huy động các nguồn lực để sớm sửa chữa, khắc phục các sự cố, hư hỏng của đê điều; tổng kiểm tra, rà soát đánh giá hiện trạng công trình đê điều trên địa bàn, rà soát, cập nhật, bổ khuyết các vị trí xung yếu và phương án bảo vệ sát với thực tế; trong đó phân công trách nhiệm cụ thể cho từng tổ chức/cá nhân.

Đồng thời, các địa phương cần triển khai bảo vệ không gian thoát lũ, quản lý hành lang bảo vệ đê, bãi sông, lòng sông bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật về đê điều và quy hoạch được duyệt; tăng cường thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm pháp luật về đê điều; quan tâm đầu tư nâng cấp hệ thống đê điều bảo đảm yêu cầu chống lũ theo tần suất thiết kế, nâng cao khả năng chống chịu với lũ lớn, dài ngày.