Trong khi thời tiết bất thường, nắng nóng đến sớm, các nhà máy thủy điện lại tích nước làm cho tình trạng khô hạn ở miền Trung càng thêm trầm trọng Chưa bao giờ nắng nóng ở khu vực miền Trung lại đến sớm như năm nay. Mới đầu tháng 5, người dân ở khu vực này phải đối diện với nguy cơ thiếu nước sinh hoạt, sản xuất trầm trọng.
Sông… “chết khát”
Suốt chiều dài hơn 60 km, từ sông Hàn (TP.Đà Nẵng) chạy ngược lên sông Vu Gia đến sông Bung (huyện Nam Giang - Quảng Nam) mực nước đã xuống thấp kỷ lục, nhiều đoạn sông đã trơ đáy. Mấy ngày qua, cả đoạn sông Vu Gia dài gần 50 km, chạy từ xã Phước Xuân (huyện Phước Sơn – Quảng Nam) dọc theo đường Hồ Chí Minh đổ về bến Giằng (huyện Nam Giang) bị khô cạn. Ông Nguyễn Chí Sâm, Chủ tịch UBND xã Phước Xuân cho biết, trước đây, dù mùa khô hay mùa mưa, nước sông ở đây đều dâng đầy. Nhưng 3 năm qua, từ khi Thủy điện Đắk Mi 4 chặn dòng, con sông này trở thành sông “chết khát”. Do khô cạn, hàng chục hộ dân địa phương sống bằng nghề chài lưới trên sông không còn nơi đánh bắt tôm cá nên lâm vào cảnh khốn khó.
Lợi dụng lúc khô cạn, hàng trăm “vàng tặc” mang theo máy móc đổ về đoạn sông dọc theo đường Hồ Chí Minh từ xã Cà Dy (huyện Nam Giang) đến xã Phước Xuân để khai thác vàng trái phép, khiến lòng sông càng thảm hại hơn. Trong khi đó, nhiều nhánh sông phía dưới Thủy điện A Vương (huyện Đông Giang – Quảng Nam) đến sông Bung (huyện Nam Giang) cũng bị khô cạn.
Nước mặn xâm nhập sâu
Theo Phòng NN&PTNT huyện Nam Giang, nhiều cánh đồng lúa nước, nhiều hecta cây ăn quả, đàn gia súc trên địa bàn huyện đang thiếu nước nghiêm trọng. Hàng loạt hộ ở làng Rô, xã Cà Dy phải bán gia súc để tránh tình trạng gia súc chết khát. “Dòng sông cạn kiệt lại bị nạn khai thác vàng làm cho nước sông đục ngầu, gia súc không uống được nói chi đến con người” - già làng Đinh Văn Chooh (ngụ làng Rô) lo lắng.
Hiện nay, hơn 10.000 ha lúa, hoa màu ở Đà Nẵng và Quảng Nam đang phải đối mặt với tình trạng khô hạn, trong đó Đà Nẵng có tới 3.000 ha.
Đến thời điểm này, hầu hết các cửa sông lớn ở miền Trung đã nhiễm mặn. Sông Hàn (chảy qua địa phận Cầu Đỏ - TP.Đà Nẵng) đã bị nhiễm mặn nghiêm trọng đe dọa đến nguồn nước sinh hoạt của 12.000 hộ dân ở đây. Gần nửa tháng qua, người dân ở các quận như Cẩm Lệ, Thanh Khê, Sơn Trà, Liên Chiểu, Ngũ Hành Sơn… (TP.Đà Nẵng) khổ sở vì nước máy rất yếu và không trong như trước, có vị lờ lợ khiến người dùng bất an.
Ông Nguyễn Trường Ảnh, Giám đốc Công ty Cấp nước TP.Đà Nẵng (DAWACO), cho biết nước trên sông Hàn (chảy qua địa phận Cẩm Lệ), sông Yên đã bị nhiễm mặn nặng. Độ mặn đo được tại khu vực cấp nước cho nhà máy nước cao gấp gần 15 lần so với tiêu chuẩn. Trong khi đó, lượng nước từ thượng nguồn đổ về quá thấp, lại đỏ ngầu khiến Nhà máy Nước Cầu Đỏ phải hoạt động cầm chừng.
Để giải quyết tình trạng thiếu nước, DAWACO đang đề nghị các ngành chức năng yêu cầu các nhà máy thủy điện ở thượng nguồn sông Vu Gia (đặc biệt là Thủy điện Đắk Mi 4) xả nước với lưu lượng 25 m³/giây theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Có như thế mới đẩy mặn ra khỏi khu vực Nhà máy Nước Cầu Đỏ lấy nước.