Phân tích chi tiết của WMO cho biết, sau thời tiết ôn hòa "bất thường" trong tháng 12/2011 và đầu tháng 1/2012 trên khắp châu Âu, điều kiện thời tiết đã đột ngột thay đổi trong nửa cuối tháng 1. Sự xâm nhập của khí lạnh Bắc Cực đã gây lạnh giá khắp lục địa Á-Âu, gây tuyết rơi bất thường ở nhiều nước. Tuy nhiên, luồng không khí lạnh đã bắt đầu suy yếu ở châu Á vào nửa đầu tháng 2 và ở châu Âu vào giữa tháng 2. Lý giải hiện tượng thời tiết bất thường này, WMO cho rằng, hệ thống áp suất cao ở khu vực Siberi của Nga đã ngăn chặn luồng khí biển ôn hòa và các cơn bão ở Bắc Đại Tây Dương tràn xuống phía Đông châu Âu. Hệ thống "cản trở" này phát triển đến mức cực lớn vào ngày 25/1/2012. Hiện tượng này cũng đã từng xảy ra trong mùa Đông năm 2009-2010 gây lạnh giá khác thường ở châu Âu từ giữa tháng 12/2009 đến tháng 2/2010. Nhiệt độ lạnh nhất ở Bắc Phần Lan và khu vực Trung Nga xuống tới âm 40 độ C. Nhiều khu vực ở Trung  Âu nhiệt độ thấp nhất cũng đạt âm 20 độ C, ở vùng cao nguyên của Rumani và Thổ Nhĩ Kỳ nhiệt độ xuống tới âm 30 độ C.

Theo WMO, mặc dù bất thường là thời gian lạnh kéo dài, khởi đầu tương đối muộn và khu vực bị tác động của đợt lạnh rộng nhưng hiện tượng này không phải chưa từng xảy ra. Hiện tượng thời tiết tương tự đã xảy ra một số lần trong nhiều thập kỷ qua ở Tây và Trung Âu.