40 năm trước, các quốc gia trên thế giới đã ký kết Công ước Vienna nhằm bảo vệ tầng ozone trước nguy cơ bị thủng và bảo vệ con người.

Được quốc tế đánh giá là thành viên tích cực và trách nhiệm cao, trong nhiều năm qua, Việt Nam luôn nỗ lực triển khai đồng bộ các biện pháp kiểm soát và đã sớm loại trừ thành công nhiều chất làm suy giảm tầng ozone, thực hiện quản lý, loại trừ HCFC, HFC theo đúng lộ trình cam kết.

Các hoạt động trên đã góp phần quan trọng vào công tác bảo vệ tầng ozone, giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới phát triển xanh bền vững.

Đóng góp to lớn cho sự phục hồi tầng ozone

Chia sẻ về việc bảo vệ tầng ozone, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành, cho biết từ cuối thập niên 1970, các nhà khoa học đã cảnh báo hiện tượng suy giảm tầng ozone và phát hiện lỗ thủng tầng ozone tại Nam Cực lan rộng nhanh chóng. Nguyên nhân chủ yếu là do sử dụng các hóa chất trong sản xuất điều hòa không khí, thiết bị làm lạnh, dập cháy…

Trước nguy cơ đó, năm 1985, các quốc gia đã thống nhất thông qua Công ước Vienna về bảo vệ tầng ozone. Năm 1987, Nghị định thư Montreal ra đời và đến nay đã trở thành một trong những hiệp ước môi trường thành công nhất trong lịch sử.

Sau 40 năm, với việc triển khai các điều ước và sự chung tay hợp tác toàn cầu, đến nay nhân loại đã loại trừ 99% các chất làm suy giảm tầng ozone, đóng góp to lớn cho sự phục hồi tầng ozone - “lá chắn” bảo vệ sự sống trên Trái Đất.

Là thành viên tích cực hưởng ứng, Việt Nam tham gia Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal từ năm 1994. Trong hơn ba thập kỷ qua, với sự hỗ trợ tích cực của cộng đồng quốc tế, Việt Nam đã loại trừ thành công nhiều chất làm suy giảm tầng ozone, thực hiện quản lý, loại trừ HCFC, HFC theo đúng lộ trình cam kết.

Đáng chú ý, sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế (đặc biệt là Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal, Ngân hàng Thế giới, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc) đã góp phần quan trọng vào việc hỗ trợ doanh nghiệp Việt chuyển đổi sang công nghệ thân thiện với khí hậu, thúc đẩy các giải pháp làm mát bền vững.

Đến nay, nội dung bảo vệ tầng ozone đã được thể chế hóa trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và nhiều văn bản dưới luật, bao gồm: Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone; Nghị định số 45/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường; Thông tư số 01/2022/TT-BTNMT quy định chi tiết thi hành Luật Bảo vệ môi trường về ứng phó với biến đổi khí hậu; Thông tư số 20/2023/TT-BTNMT ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quản lý, thu gom và xử lý các chất được kiểm soát.

Gần đây, ngày 1/8/2025, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị định số 119/2025/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone, nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và các bên liên quan trong quá trình thực hiện.

Song song với đó, Việt Nam cũng đã ban hành và áp dụng nhiều tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong sản xuất sử dụng các chất được kiểm soát.

“Theo thống kê của Ban Thư ký ozone quốc tế, tính đến tháng 8/2025, Việt Nam đã loại trừ khoảng 240 triệu tấn CO₂ tương đương từ các hoạt động quản lý, loại trừ các chất được kiểm soát theo Nghị định thư Montreal,” ông Thành cho biết.

Phát triển bền vững. (Ảnh: TTXVN)

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kết quả trên cũng là một thành tựu nổi bật, minh chứng cho nỗ lực thực hiện Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal, thể hiện đóng góp của Việt Nam trong nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu.

Hướng tới mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0”

Trong giai đoạn tới, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành, cho biết thực hiện Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone và các chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát, Việt Nam sẽ đóng góp giảm trực tiếp khoảng 11,2 triệu tấn CO₂ tương đương đến năm 2045.

“Nếu thực hiện các biện pháp bổ sung như quản lý thiết bị theo lộ trình hướng tới sử dụng các chất có chỉ số GWP thấp hoặc bằng 0; quản lý vòng đời thông qua thu gom, tái chế, tái sử dụng và tiêu hủy đúng cách; cùng với thúc đẩy các giải pháp làm mát bền vững, lượng phát thải khí nhà kính sẽ giảm hơn nhiều, góp phần thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050,” ông Thành nói.

Đề cập kế hoạch cụ thể, đại diện Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết trong giai đoạn tới, thực hiện Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone và các chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát giai đoạn 2024-2045, Việt Nam dự kiến giảm trực tiếp hơn 11 triệu tấn CO2 tương đương từ hoạt động tiêu thụ các chất HFC (Hydrofluorocarbon).

Kế hoạch trên khẳng định cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong đồng hành cùng cộng đồng quốc tế thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Theo đại diện Cục Biến đổi khí hậu, các hoạt động bảo vệ tầng ozone của Việt Nam không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho việc khôi phục tầng ozone mà còn gắn kết chặt chẽ với các mục tiêu quốc gia khác. Vì vậy, việc kiểm soát và loại trừ các chất này đã được lồng ghép trong lộ trình giảm phát thải quốc gia, hỗ trợ thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC).

Mặt khác, quá trình chuyển đổi công nghệ, thu gom và tái chế môi chất lạnh cũng mở ra cơ hội tham gia thị trường trao đổi tín chỉ carbon, tiếp cận các cơ chế tài chính quốc tế và huy động thêm nguồn lực cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ.

“Ngoài ra, hoạt động bảo vệ tầng ozone còn gắn liền với việc thúc đẩy chương trình làm mát bền vững, nâng cao hiệu quả năng lượng, đồng thời tạo nền tảng cho chuyển đổi xanh toàn diện, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế của Việt Nam,” đại diện Cục Biến đổi khí hậu nhấn mạnh.

Trước mắt, hưởng ứng Ngày Quốc tế bảo vệ tầng ozone (ngày 16/9) năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tổ chức nhiều hoạt động truyền thông cộng đồng như treo pano, standee, lan tỏa thông điệp kỷ niệm “40 năm Công ước Vienna - Từ khoa học đến hành động toàn cầu;” tổ chức Triển lãm quốc tế ngành lạnh và điều hòa không khí năm 2025, nhằm nâng cao nhận thức và giới thiệu các công nghệ tiên tiến, thân thiện môi trường../.

Xem bài viết gốc tại đây